Czy mamy prawo rozpowszechniać nagrania

Mieszkaniec

Stanowisko dr Janusza Kochanowskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie rozpowszechniania zapisów fonicznych i wizualnych dokonywanych bez zgody i wiedzy osób nagrywanych - 7 listopada 2006 r.
Prawo dziennikarzy do pozyskiwania i przekazywania informacji, wyrażające istotę dziennikarstwa, jest na tyle doniosłe, iż jego ograniczenia muszą być ściśle wyznaczone i spełniać wymóg konieczności w demokratycznym państwie, a ponadto uzasadnione ze względu na ważne interesy zbiorowe (np. bezpieczeństwo państwa) lub dobra osobiste jednostek.

Dziennikarz ma wręcz moralny obowiązek obrony swego prawa do gromadzenia i rozpowszechniania informacji, gdyż ponosi szczególną odpowiedzialność za słowo. W pełnieniu swej dziennikarskiej misji obowiązany jest za wszelką cenę dążyć do prawdy, pozyskując, gromadząc – w sposób bezstronny i zgodny z prawem – i analizując wszelkie istotne informacje. W tym sensie utrwalanie pozyskiwanych informacji w jakiejkolwiek formie, np. za pomocą urządzeń utrwalających dźwięk czy obraz, stanowi zwykły i nie budzący kontrowersji element warsztatu pracy dziennikarza.

Konsekwencją dużej swobody dziennikarza w zakresie zdobywania informacji jest wymóg odpowiedzialności za ich rzetelność i prawdziwość. Z wymogiem tym nie da się pogodzić proceder określany mianem dziennikarskiej prowokacji, polegającej na podstępnym nakłanianiu do działania mającego szkodliwe skutki dla jakiejś osoby, grupy lub organizacji społecznej. Ostatecznie bowiem działanie takie sprzeczne jest z podstawowym sensem pracy dziennikarskiej, ktore polega na gromadzeniu informacji o faktach, a nie na kreowaniu owych faktów.

Niebezpieczeństwo, jakie kryje się w tego rodzaju przedsięwzięciach nie ogranicza się wyłącznie do naruszania etycznych aspektów pracy dziennikarza, lecz w swych konsekwencjach narusza zasady funkcjonowania demokratycznego państwa poprzez niszczenie kultury politycznej, niezbędnej dla należytego funkcjonowania demokracji. Ponadto, angażując się w prowokacje, dziennikarz nie tylko sprzeniewierza się misji swego zawodu, lecz także łatwo stać się może instrumentem służącym do realizacji działań politycznych, a nawet takich które mogą być wymierzone przeciwko państwu lub jego obywatelom.

Należy w związku z tym przypomnieć o możliwych konsekwencjach prawnych upubliczniania nagrań, dokonanych bez zgody osoby nagrywanej. Wprawdzie samo nagrywanie dźwięku lub obrazu bez zgody osoby nagrywanej przez osobę prywatną samo w sobie stanowi czynność prawnie obojętną. Konsekwencje prawne mogą jednak wynikać z użytku, jaki posiadacz nagrania z niego czyni.

W szczególności upublicznienie nagrania może wywoływać rozmaite skutki prawne. Na gruncie polskiego prawa karnego, ochronie życia prywatnego przed upublicznieniem służą przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Pr.pr.). W kontekście omawianego problemu najistotniejsze znaczenie ma art. 14 Pr.pr. W ust. 1 przepis ten zakazuje publikowania lub rozpowszechniania w inny sposób informacji utrwalonych za pomocą zapisów fonicznych i wizualnych bez zgody osób udzielających informację. Zakaz taki obowiązuje bez względu na to, czy nagranie zostało dokonane za zgodą osoby nagrywanej, czy też bez tej zgody. Naruszenie tego zakazu może stanowić występek z art. 49 Pr.pr w zw. z art. 14 ust. 1 Pr.pr, zagrożony karą grzywny lub ograniczenia wolności.

Rozpowszechnienie nagrania fonicznego lub wizualnego może także naruszać, zawarty w art. 14 ust. 6 Pr.pr., zakaz publikacji bez zgody zainteresowanego informacji oraz danych, dotyczących prywatnej sfery życia, jeśli nie są to informacje związane bezpośrednio z działalnością publiczną danej osoby. Naruszenie tego zakazu wywołuje takie same konsekwencje jak naruszenie zakazu zawartego w art. 14 ust. 1 Pr.pr.

Omawiane zjawisko można także oceniać z punktu widzenia normy zawartej w art. 267 § 2 i 3 Kodeksu karnego. Przepis ten penalizuje zachowanie polegające na uzyskiwaniu przez sprawcę informacji, do której nie jest uprawniony za pomocą urządzenia podsłuchowego, wizualnego albo innego urządzenia specjalnego (art. 267 § 2 Kk) oraz ujawnieniu informacji zdobytej w ten sposób innej osobie (art. 267 § 3 Kk). Podkreślenia jednak wymaga, iż w praktyce przepis ten nie może dotyczyć nagrywania rozmowy przez jednego z jej uczestników – nie można bowiem wówczas zasadnie uznać, iż informacja przekazana temu uczestnikowi przez inne osoby, nie była dla niego przeznaczona. Dotyczy jednak osób trzecich, niezależnie od tego czy są one, czy nie są dziennikarzami.Na gruncie art. 23 kodeksu cywilnego zarówno wizerunek, jak i w ogólności prawo do prywatności stanowią dobra osobiste (prawa podmiotowe), podlegające ochronie na zasadach określonych w art. 24 k.c. Sfera życia prywatnego składa się z wielu elementów, chronionych z różną intensywnością. Przykładowo zaliczyć można do niej ochronę głosu, prywatnej rozmowy i wiele innych informacji zaliczanych do szeroko rozumianej sfery intymnej. Ich naruszenie poprzez upublicznienie nagrania może spowodować zarówno sankcje: majątkowe (zadośćuczynienie, w szczególnych wypadkach odszkodowanie) i niemajątkowe (np. konieczność złożenia oświadczenia odpowiedniej treści).

Prawo do wizerunku jest chronione także na podstawie art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który stanowi, iż rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej, przy czym ograniczenie to nie dotyczy osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych. Naruszenie wskazanej normy może spowodować odpowiedzialność cywilnoprawną.

Janusz Kochanowski
Rzecznik Praw Obywatelskich

pawvic

Pudło i jeszcze raz pudło, Panie Mieszkańcu. Cytujesz rzeczy prawdziwe, ale nie mające nic wspólnego z interesującym nas tematem: nagrania kazań. Popytałem się co bardziej zorientowanych i znalazłem odpowiedź. Wrzuć sobie [link widoczny dla zalogowanych] stronę, znajdź artykuł 16, punkt 5. "Autorskie prawa osobiste chronią prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu". Czyli zgodnie z tym punktem należy zapytać o zgodę. Czego ja i tak nie mam zamiaru spełnić.

Mieszkaniec

pawvic

Ja NIE INTERPRETUJĘ, TO NIE MOJA INTERPRETACJA. Mam w nosie to, czy jakiś ksiądz będzie miał do mnie pretensje o rozpowszechnianie jego kazań. Zejdź na ziemię, prawo jest by chronić ludzi, kazania też są dla nich. Co innego, gdybym z cudzego dorobku intelektualnego czerpał korzyść materialną, to już w nosie bym tego nie miał. Tyle w tej kwestii.

Jeżyk

Pozwólcie moi przyjaciele że również ja kilka słów dodam do tego tematu.
Ja myślę że ks.proboszcz jest bardzo zadowolony z tego że Pawvik przekazuje szerszemu ogółowi jego kazania, bo cóż by to był za kapłan, który by powiedział że jego kazania są tylko dla osób zameldowanych w HUSOWIE, a ci co mieszkają np. w Tarnawce albo w Koszalinie,nie mają prawa słuchać jego nauk słowa bożego. I tu Pawvic ma rację ze nie jest to nagranie komercyjne i temu celowi nie służy. Ja myślę że Pawvic może spać spokojnie i włos mu z głowy nie spadnie z tego powodu. Z pewnością ks.proboszcz zagląda na forum i jeśli by był temu przeciwny, na pewno by zareagował. Po co bronić rzekomych interesów proboszcza skoro on sam tego nie zamierza robić. I jeszcze jedno. Jest u nas wiele praw nad którymi należy dać pierwszeństwo rozumowi i rozumnie ich stosować. Pozdrawiam

iwosia

praworządny kraj...........

pawvic

Od koziczka do koniczka. Od kazania do skazania. Ehe. Nierządem Polska stoi. ;F Zlustrujmy grzeszki Iwony.

Mieszkaniec

pawvic

A gdzie związek przyczynowo-skutkowy? Zachowujesz się jakby ksiądz kazania mówił do samego siebie na plebanii, zamiast w kościele przed dziesiątkami/setkami ludzi.

pawvic

Pisane słowo w słowo z zachowaniem znaków interpunkcyjnych odzwierciedlających kontekst wypowiedzi. W nawiasach kwadratowych z wielokropkiem "[...]" umieszczam trudne do odsłuchania słowo/słowa. Ale chyba powinienem użyć "(...)". Zdarzyło mi się tak na razie tylko z ks. wikarym, co uznałeś za skrót kazania. Słowa w nawiasie kwadratowym są moim dodatkiem naprawiającym strukturę zdania, by wygodniej się czytało.

I KONIEC NA TYM! Co tu jest jeszcze do dodania, o czym niby dyskutować?

Mieszkaniec

Ok. nic już nie mówię bo co bym nie powiedział i tak nie mam racji- jednak proponuję przeczytać post ze zrozumieniem zanim się na niego odpowie.
Hmm czytanie ze zrozumieniem takie to w dzisiejszych czasach popularne zagadnienie w szkołach i nauczyciele kładą szczególny na to nacisk ...

pawvic

No, czego niby tu nie doczytałem?

Mieszkaniec

zgadzam się a Wami w 100% Tylko drogi Pawvicu powiedz czy kazania są pisane słowo w słowo
To było pytanie i dziękuje za odpowiedź i jeszcze raz pochwała za wkład.
Pozdrawiam